Gemeentewegen onder de loep
in 6 stappen naar een prioriteitenlijst en onthardingstrategie op maat van jouw gemeente
Wil je de vicieuze cirkel van als maar meer (weg)verharding doorbreken? Zoek je nog ruimte voor water en groen geluk? Wil je het onderhoud en de aanleg van je gemeentewegen klaarmaken voor de toekomst? Vraag je, jezelf af hoe je iedereen mee krijgt? Of is het jouw ambitie om Vlaams kampioen tegelwippen te worden?
Dan is het onthardingstraject ‘gemeentewegen onder de loep’ iets voor jouw gemeente.
In een notendop:
- Tijdens 6 sessies maken we stap voor stap een prioriteitenlijst van de oververharde gemeentewegen op jouw grondgebied en bekijken we hoe je hier concreet mee aan de slag kan.
- Dit traject wordt begeleid door provincie Antwerpen en vzw Breekijzer.
- Je doorloopt het traject samen met vier andere gemeenten. Zo kan je bijleren van elkaar en elkaar verder op weg helpen.
- Drie sessies zijn gemeenschappelijk en gaan door in het provinciehuis Antwerpen. De andere drie sessies zijn individueel in de deelnemende gemeente.
- Als eindproduct krijg je een potentienota op maat van jouw gemeente. In dit rapport werken we de locaties met de meeste kansen verder uit. Daarnaast staan er ook algemene aanbevelingen in om een onthardingsreflex structureel te verankeren in de onderhoud- en (her-)aanleg cyclus van de wegen. Kortom: een perfecte uitgangspositie voor deze legislatuur.
- Het grootste deel van de kosten nemen wij via een subsidie aan Breekijzer voor onze rekening. De kostprijs voor de gemeente is 3000 euro (excl. 21% btw).
6 sessies op een rij
Deze sessie gaat in het provinciehuis (Antwerpen) door met de vijf deelnemende gemeenten samen.
Waarom zou je jouw gemeentewegen ontharden? Hoe verhard is jouw gemeente? Hoe begin je eraan?
In de voormiddag blikken we vooruit op het traject en stellen we het probleem scherp. We tonen via praktijkvoorbeelden hoe gemeentewegen er in een klimaatveilige toekomst uit kunnen zien. Met provincies.incijfers.be leer je relevante cijfers over jouw gemeente op te zoeken. Na de lunch trekken we er op uit en bezoeken we enkele onthardingsprojecten in de omgeving van het provinciehuis.
Dit is een individuele sessie per gemeente. De juiste datum wordt samen met vzw Breekijzer bepaald.
Waar kan je het beste ontharden? En hoe verbinden we dit met geplande werken of andere opportuniteiten?
In de tweede stap gaan we op zoek naar de onthardingskansen binnen het gemeentelijke wegpatrimonium. Dit doen we via een opportuniteitsscan. Hierbij brengen we de theoretische onthardingskansen in kaart op basis van een doordachte GIS-analyse. Via zes koppelkanskaarten leggen we daarna een visuele link tussen het onthardingspotentieel van een specifieke weg en de ruimtelijke en maatschappelijke prioriteiten.
Dit is een individuele sessie per gemeente. De juiste datum wordt samen met vzw Breekijzer bepaald.
Waar kan een weg misschien weg? Hoe zien kansrijke situaties er op het terrein uit en wat zijn de hefbomen en hinderpalen?
Tijdens een fietstocht toetsen we de theorie aan de realiteit. We fietsen door de gebieden die op kaart onze interesse wekten, staan stil op een tiental plaatsen en vergelijken deze met 8 veelvoorkomende situaties. Zo verzamelen we input voor een onderbouwde potentienota.
Deze fietstocht is een favoriet van alle deelnemers want ze onthardt ook de hoofden. Dus is het dé kans om nog extra collega’s van dit traject te laten proeven.
Dit is een individuele sessie per gemeente. De juiste datum wordt samen met vzw Breekijzer bepaald.
Wat zijn de beste locaties? Welke opportuniteiten en koppelkansen zien we daar? Hoe pak je de volgende wegheraanleg aan?
Tijdens deze werksessie bespreken we de eerste versie van de ‘potentienota’. Deze nota geeft een overzicht van de onthardingskansen binnen het gemeentelijke wegpatrimonium. Via een oefening bespreken we de koppelkansen en haalbaarheid van enkele straten uit de nota. Tot slot bekijken we de eerstvolgende wegheraanleg met een onthardingsbril op. Met de hulp van een maquette schetsen we een klimaatveiliger ontwerp.
Deze sessie gaat in het provinciehuis (Antwerpen) door met de vijf deelnemende gemeenten.
Welke instrumenten heeft een lokaal bestuur om een effectief en efficiënt onthardingsbeleid te voeren? Waar vind je extra financiering? Wat is er nodig om de gemeente klimaatveilig te maken? Hoe richt je een klimaatveilige weg in?
In de voormiddag werken we aan een gemeentelijke onthardingsstrategie. Je krijgt aanbevelingen mee rond juridische en financiële beleidsinstrumenten. Na de lunch krijg je inzicht in de kosten, besparingen en maatschappelijke baten van verschillende types ontharding. Hierdoor vergroot je de kans op cofinanciering van jouw projecten.
Deze sessie gaat in het provinciehuis (Antwerpen) door met de vijf deelnemende gemeenten.
Wat vond je van het traject? Waar ga je mee aan de slag? Waar loop je op vast?
Tijdens de slotsessie bekijken we elkaars projecten en wisselen we ervaringen uit. Zo leren we van elkaar. Heb je op het einde van de slotsessie nog vragen? Dan brengen we je in contact met de juiste experts of partners.
Hoe ga je verder met de potentienota? Hoe laat je collega’s en omwonenden mee door de onthardingsbril kijken?
In de voormiddag leren we hoe je je inwoners warm krijgt. Want klimaatadaptatie botst nog vaak op de nodige weerstand. Vaak zijn omwonende wel mee, maar hebben ze de maatregelen liever niet in hun voortuin.
Na de lunch wisselen we ervaringen uit en maken we concreet hoe we de geleerde lessen tijdens de volgende legislatuur in de praktijk brengen. We eindigen met een officiële overhandiging van de potentienota.
Elke nota bestaat uit zes hoofdstukken:
- Een koppeling met het lokale beleid
- Een verhardingsscan die de lokale situatie in cijfers giet
- Een longlist van kansrijke gebieden
- Diepgaandere analyse van enkele beloftevolle straten uit die longlist
- Een bespreking van onthardingskansen voor de eerstvolgende wegheraanleg
- Aanbevelingen voor een gemeentelijke strategie
Een paar afspraken op een rij
Gemeenten die deelnemen
- stellen een projectverantwoordelijke aan die het project opvolgt.
- stellen een projectgroep samen met planners, uitvoerders en bestuurders. Dit zijn minimum 3 en maximum 5 mensen. (Bij sessie 2, 3 en 4, op gemeentelijk niveau, kunnen extra collega’s aansluiten.)
- zorgen ervoor dat het projectteam aanwezig is op elke sessie (blokkeer bij inschrijving alle agenda’s).
- engageren zich om de kostprijs van 3000 euro (excl 21% btw), dit is 20% van de kosten, te betalen.
- ondersteunen het project logistiek. We denken hierbij aan: zalen en catering regelen voor de gemeentelijke werksessies, fietsen voorzien voor de fietstocht, het afdrukken van kaartmateriaal en infobundels.
- voorzien voldoende tijd bij de leden van de projectgroep voor inhoudelijk huiswerk tussen de verschillende sessies.
- bezorgen ons bij het indienen van de aanvraag een schepencollegebeslissing voor deelname.
Provincie Antwerpen
- selecteert de vijf deelnemende gemeenten uit de inschrijvingen.
- subsidieert vzw Breekijzer voor de overige 80% van de kosten.
- brengt deelnemende gemeenten tijdig op de hoogte indien een sessie verschoven wordt.
Inschrijven?
Inschrijven kan tot en met 28 maart 2025.
Dit doe je in vijf stappen:
- Geef je interesse door.
- Je ontvangt een inschrijvingsformulier.
- Je gaat op zoek naar je projectteam en vraagt goedkeuring aan het schepencollege.
- Je vult het inschrijvingsformulier in en bezorgt ons de goedkeuring van het schepencollege.
- Je krijgt op 4 april bericht of je kan deelnemen aan het traject.
