Aan de slag met Plan Vandaag Duurzaam bouwen

Kamp C helpt je duurzaam (ver)bouwen

Om de paar weken neemt een van onze provinciale collega’s je mee langs een van hun klimaatprojecten. 

Vandaag stellen we je collega Hans Vannuffelen voor. Hij vertelt fier over zijn eigen passieve bouwervaring. Bij Kamp C deelt hij nu zijn eigen duurzame bouwervaring met anderen. Zo helpt hij mee onze stads- en dorpskernen klimaatneutraal en klimaatveilig te maken, dit is een van de strategische doelstellingen van Plan Vandaag

Lees nu alle acties van de doelstelling ‘onze stads- en dorpskernen zijn klimaatneutraal én klimaatveilig‘.

Binnen enkele weken  vertelt Sara Van Elsacker je meer over haar inspanningen om onze mobiliteit gezond te maken met minder CO2-uitstoot. 

Vorige slide
Volgende slide

Stap voor stap van een grijze naar een groene speelplaats

Stap voor stap van een grijze naar een groene speelplaats

Wil jouw school haar steentje bijdragen aan een klimaatveilige provincie? Dat kan!

Door je school te vergroenen, geven we groen en water meer ruimte. En dat heeft heel wat voordelen. Zo bieden bomen en struiken verkoeling in de zomer. Daarnaast kan het regenwater infiltreren in de onverharde groene zone, waardoor we de grondwatervoorraden aanvullen. En dat beschermt ons dan weer tegen droogte en wateroverlast.

We helpen je graag bij het waarmaken van je groene droom! We subsidiëren vergroeningstrajecten van scholen. Hiervoor slaan we de handen in elkaar met de Regionale Landschappen en MOS Duurzame scholen straffe scholen.

Het vergroeningstraject stap voor stap

Zo’n vergroeningstraject bestaat uit verschillende stappen en duurt een drietal jaar.

1.  Registratie op ‘de Groene kaart’  

Enkel MOS-scholen kunnen deelnemen aan ons vergroeningstraject. Scholen die zich registreren op ‘de Groene kaart’ kunnen rekenen op de gratis ondersteuning van MOS.

2.  Op weg naar duidelijke visie  

Tijdens de tweede stap helpt MOS scholen op weg naar een duidelijke visie op het project. We werken hierbij aan op visie gedragen door het leerkrachtenteam, de leerlingen, ouders, … Dat kan via een pedagogische studiedag, in een werk-of vakgroepoverleg, personeelsvergadering op de school of door een vorming op het PIME te Lier, de uitvalsbasis van het MOS-team.

MOS-begeleider Elke Hermans legt het belang uit van een sterke visie tijdens een vorming voor leerkrachten in het PIME.

3.  Opmaak wensenpakket en vlekkenplan

Samen met hun MOS-begeleider werken scholen ongeveer 2 schooljaren aan hun participatieproces. Het doel? Een wensenpakket en visie en een  vlekkenplan. Op dit voorlopige vlekken- of zoneplan duidt de school en haar leerlingen aan welke zones ze graag willen en waar ze die zien. Bijvoorbeeld een schaduwrijke zone, een rustige zone, een avontuurlijke speelzone, een moes- of kruidentuin, een buitenklas,…  Ze verwerken hier  ook de educatieve kansen van een vergroende schoolomgeving in. 

Leerkrachten en directies kunnen onder meer aan de slag met de MOS-inspiratiekit of de starterskit voor vergroeners.

4.  Indienen subsidiedossier 

Scholen dienen hun dossier met het voorlopige vlekkenplan in voor een subsidie. De jury, (MOS, de Regionale Landschappen en dienst Duurzaam Milieu-en Natuurbeleid van de provincie) beoordeelt de verschillende aanvragen. Scholen kunnen een subsidie aanvragen tot 70%. De andere 30% van het subsidieerbaar bedrag voorzien ze zelf.

5.  Uitwerken definitief plan en de aanleg zelf 

Na goedkeuring werken de Regionale Landschappen samen met de school aan een definitief plan. Met de juiste zones, planten en het ideale materiaal. Tijdens het 3de schoolkaar begeleiden ze de aanleg.

Heel wat scholen kunnen reeds genieten van hun buitenklas, moestuin, groenere speelomgeving, nestkasten en insectenhotelletjes, … Stuk voor stuk mooie projecten met een educatieve inpassing in de schoolwerking.

Natuurlijke speelplaats - Katrinahof Antwerpen
Moestuin - Sint-Willebrord Antwerpen
Plantdag - Montessori Duffel
Buitenklas – Maris Stella Instituut Oostmalle
Ontharding en vergroening - De Ceder Kessel

Gerelateerde actie

We subsidiëren scholen bij het vergroenen van hun schoolomgeving.

SURE2050 gaat zijn laatste jaar in

Hoe maak je als gemeente je gebouwenpark klimaatneutraal? Hoe verlaag je de energiefacturen? Welke gebouwen zou je best renoveren, afbreken en heropbouwen, nieuwbouwen of afstoten? En hoe ga je dit betalen?

Op deze vragen zoekt het Europese project SURE2050 een antwoord. Het project gaat zijn laatste jaar in om lokale besturen en publieke organisaties te ondersteunen bij de opstart van een duurzaam vastgoedbeheer. 

In 2019 gingen de verschillende partners aan de slag. Ondertussen namen bijna 100 lokale besturen deel. SURE2050 bundelde ‘best practices’ met templates, webinars en individuele coaching en werkt (tegen eind 2022) aan een geïntegreerd energiemanagementsysteem. 

Benieuwd naar alle ervaringen en kennis die werd uitgewisseld tussen de partners? Neem een kijkje op www.sure2050.be; hier lees je het laatste nieuws en de geplande webinars.  

Wil je zelf ook met je patrimonium aan de slag? Je kan je nog steeds aansluiten als geassocieerde gemeente! 

Dit project heeft financiering ontvangen van het Horizon 2020 onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie onder subsidieovereenkomst nr.844902.

Gerelateerde actie

Via verschillende projecten stimuleren we energetische en/of circulaire renovaties op technisch en financieel gebied.

De juiste winkel op de juiste plaats? Onze coaches helpen gemeenten en steden

De juiste winkel op de juiste plaats? Onze coaches helpen gemeenten en steden

De 7 krachtlijnen van de interprovinciale visie detailhandel.

Provincie Antwerpen focust op een klimaatneutrale én -veilige toekomst!

Hiervoor is de juiste winkel op de juiste plaats een belangrijk principe. Zo zetten we in op lokale detailhandel in de kernen en groeperen we grootschalige detailhandel aan de rand. Want iedereen zou in zijn dorpskern te voet naar de lokale kruidenier moeten kunnen en enkel de auto nodig hebben voor de grote meubelwinkel in de rand. Hierdoor blijven onze dorpen levendig, blijft de open ruimte open en laten we de auto sneller staan. 

Hoe we dit juist zien, kan je lezen in onze provinciale visie op detailhandel. Daar vind je onze 7 krachtlijnen terug.  

Ook voor gemeenten zorgt de detailhandel voor heel wat uitdagingen. Want hoe vertaal je deze 7 krachtlijnen naar de situatie van jouw gemeente? Om hen hierbij te helpen, steken onze detailhandelcoaches de handen uit de mouwen. Deze experten begeleiden steden en gemeenten bij het uittekenen van een toekomstgericht detailhandelsbeleid én met de uitvoering ervan. Ze geven gemeenten een klare kijk op hun situatie.  

Coachingstraject naar een bloeiende lokale detailhandel  

De detailhandelcoaches komen ter plaatse en werken samen met alle betrokkenen. Zo werken ze samen een traject uit op maat van je stad of gemeente. Ze begeleiden gemeentebesturen bij de opmaak van een strategisch commercieel plan. In dit plan beschrijven we samen de gewenste situatie en de acties die we moeten nemen om die te bereiken. Na een grondige analyse duiden we verschillende zones aan in de gemeente: winkelrijke en winkelarme zones. De winkelrijke zones kunnen zowel de dorpskernen als (bestaande) clusters buiten de dorpskern zijn. Bij de keuze van de gewenste winkelrijke of kernwinkelgebieden hebben we het liefst : 

  • bestaande gebieden in plaats van nieuwe gebieden. We proberen geen bijkomende open ruimte in te nemen.   
  • locaties die makkelijk bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en de fiets.  

We houden er ook rekening mee dat sommige winkels veel ruimte nodig hebben. Omdat ze hierdoor niet of moeilijk in de dorpskern passen, hebben zij een apart beleid nodig.  

Daarnaast helpen onze coaches ook bij: 

  • het begeleiden van samenwerkingsverbanden tussen handelaars,  
  • bekijken ze mee welk type ondernemers je kernwinkelgebied nog mist en helpen ze bij het zoeken van oplossingen voor leegstaande winkelpanden, 
  • het coachen van een centrummanager, 
  • het zoeken naar de unieke identiteit van jouw handelskern, 
  • het afstemmen met buurgemeenten, want een detailhandelsbeleid stopt niet aan de gemeentegrenzen.  

Meer dan 70% van de Antwerpse steden en gemeenten deed al een beroep op de expertise van onze detailhandelcoaches. Gemeenten die hier helemaal nieuw in zijn, kunnen zich inschrijven voor het basistraject. De gemeenten en steden die al een visie uitwerkten, kiezen eerder voor het vervolgtraject 

Omdat ook hier de slogan ‘meten is weten’ geldt, bieden we gemeenten heel wat instrumenten aan die inzicht bieden in de situatie in jouw gemeente. Dit maakt het makkelijker om de juiste beslissingen te nemen.  

Gerelateerde actie

We helpen gemeenten, landbouwers en bedrijven om de open ruimte klimaatveilig en toegankelijk in te richten.

Aan de slag met Plan Vandaag: 150 ha extra bos!

Aan de slag met Plan Vandaag: 150 ha extra bos!

Om de twee weken neemt een van onze provinciale collega’s je mee langs een van hun klimaatprojecten. Op dat moment vind je ook alle andere acties van de bijhorende doelstelling online. 

Vandaag stellen we je Sander De Schryver voor. Hij helpt bosgroepen en gemeenten om 150 ha extra bos te planten tegen 2050. Want bossen planten in open ruimte, beschermt ons tegen klimaatverandering. En het versterken van de open ruimte als klimaatbuffer, is één van de hoofddoelen van Plan Vandaag. 

Binnen 14 dagen vertelt Hans Vannuffelen je meer over zijn werk om onze stads- en dorpskernen klimaatneutraal te maken.  

Vorige slide
Volgende slide

Gerelateerde actie

Samen met de Bosgroepen en Regionale landschappen werken we in de hele provincie aan klimaatveilige bossen en natuur. 

Dwergenbos, van weilanden naar bos met een open speelzone

In Zoersel vind je een gebied van zo’n 6 hectare groot, het Dwergenbos. In 2020 bestond het gebied nog alleen uit weilanden. Toen het Kempens Landschap de gronden aankocht, wilden ze deze graag omtoveren tot een natuurgebied met bos, water en heel veel ruimte om te wandelen en spelen.  

Gemeente Zoersel, het Kempens Landschap en de bosgroepen klopten bij provincie Antwerpen aan voor de opmaak van een natuurbeheerplan. Zo’n natuurbeheerplan bepaalt voor de volgende 24 jaar de visie en doelstellingen van het gebied. Daarnaast bevat het ook een heel concreet plan voor de aanleg en het onderhoud.  

Een natuurbeheerplan? De beste garantie voor een duurzaam beheer 

Een natuurbeheerplan heeft heel wat voordelen. Zo onderzoeken we bij de start hoe de natuur er op dat moment voor staat en schatten we de natuurwaarde in van de verschillende zones van het gebied. De volgende stap is de opmaak van de visie en doelstelling. Hierbij bekijken we welke zones waardevol zijn en wat we kunnen doen om deze nog waardevoller te maken. Daarnaast wordt het zo ook snel duidelijk wat bijvoorbeeld de geschiktste plek is voor een speelzone en welke zones we best afschermen van publiek. Als we waardevolle dier- of plantensoorten vinden, bekijken we wat we nodig hebben om deze te beschermen. Zo houden we bij de opmaak van het plan steeds rekening met de volgende drie pijlers: 

  • de ecologische functie: we proberen onder andere de biodiversiteit te verhogen en zorgen ervoor dat het eindresultaat past in het bestaande landschap.
  • de economische functie: hierbij proberen we zoveel mogelijk van de natuurvoordelen of ecosysteemdiensten te profiteren. Zoals het opslaan van koolstof in bossen, waterinfiltratie en –buffering.
  • de sociale functie: in dit geval het beleven van de natuur en de recreatieve waarde
© Bosgroep Antwerpse Gordel

Het natuurbeheerplan van het Dwergenbos  

Bij het Dwergenbos ligt de nadruk op het bebossen van het weiland. Het grootste deel wordt aangeplant. Daarnaast is er ook een open plek voorzien, die beheerd wordt als open natuur. De Bosgroep Antwerpse Gordel coördineert de bebossing. Deze verloopt in drie fases over verschillende jaren heen. In 2021 hielpen de leerlingen van de Zoerselse basisscholen met de aanplant van de eerste zone. Ze plantten 5000 inheemse bomen en struiken die geschikt zijn voor deze plek. Zo kunnen ze uitgroeien tot een duurzaam bos. Om de biodiversiteit te vergroten voorzien we een bosrand. Want deze bosranden zorgen voor een natuurlijke overgang naar het bos en vormen een belangrijk leefgebied voor allerlei dieren.  

De open plek is een speelzone met een poel en een wadi (water afvoer drainage en infiltratie). Als het regent komt het water in de poel en wadi terecht. Zo wordt het water eerst gebufferd om overstromingen te vermijden en nadien kan het langzaam in de grond dringen (= infiltratie) om het grondwater aan te vullen. Deze wadi en poel zijn natuurlijk ook een extra speelelement voor de kinderen. De speelzone heeft ook klimbomen en een speelberg. Als extraatje zorgen de boomstammen en stapstronken voor een avontuurlijk parcours. 

De komende jaren moet het bos nog even ongestoord groeien. Het is dus nog even wachten voor je er kan komen spelen.

Gerelateerde actie

We helpen gemeenten, landbouwers en bedrijven om de open ruimte klimaatveilig en toegankelijk in te richten.

In de Zuidrand zetten we samen onze schouders onder een klimaatveilige open ruimte

In de Zuidrand zetten we samen onze schouders onder een klimaatveilige open ruimte

In de Zuidrand van Antwerpen werkt provincie Antwerpen al meer dan 10 jaar aan natuur en open ruimte.

Het gebied de Zuidrand van Antwerpen bestaat voor de helft uit open ruimte, zo’n 5000 ha. Het is een afwisselde regio met forten, waterlopen, parken, valleien en kastelen. In de open ruimte eisen heel wat sectoren hun plekje op: natuur, bos, recreatie, landbouw, erfgoed en waterlopen. Vaak lijken ze ook nog eens tegenstrijdige belangen te hebben. Maar we bewijzen dat het anders kan. Tien jaar terug brachten we heel wat partners uit de verschillende sectoren samen om aan natuur en landschap te werken in de Zuidrand. Door rekening te houden met elkaars standpunt en respect voor de verschillende standpunten, wint iedereen.

Samen hebben we hard gewerkt om de open ruimte te verbinden en beleefbaar te maken. We openden en ontharden trage wegen. Er kwamen natuurlijke speelplekken en bossen bij. En we kochten nieuwe gebieden aan en maakten ze toegankelijk. Nu is de Zuidrand een plek waar mensen op adem komen, kinderen spelen en joggers en fietsers van de natuur genieten. 

We laten onze partners graag aan het woord:

Kathleen Janssens, landbouwster, toont hoe landbouw en natuur hand in hand kunnen gaan.

Kris Huyskens, onze provinciale hemelwater- en droogtecoördinator vertelt over het belang van een blauwgroen netwerk. 

Jeroen Deurinck kocht een stukje grond om er een bos op te planten.

Gemeente Boechout tovert oude paardeweides om tot beleefbare open ruimte, met natte natuur, een voedselbos, …. Sofie Cuypers vertelt graag hoe. 

En nu?

We zijn nog lang niet klaar in de Zuidrand. Ook in de toekomst biedt deze open ruimte ons heel wat mogelijkheden voor ons klimaat. De juiste keuzes zorgen er immers voor dat de open ruimte de gevolgen van de klimaatverandering beter kan opvangen. Zo zorgt ze voor koolstofopslag, verkoeling, grondwatervoorraden, biodiversiteit en bescherming tegen overstromingen. Kortom de open ruimte wordt een sterke klimaatbuffer. 

Eind 2021 tekenden heel wat partners opnieuw een charter, ‘Beleefbare ruimte in de Antwerpse Zuidrand‘ waarin ze beloven om de open ruimte klimaatveilig, biodivers en (be)leefbaar te maken. Hiervoor werken ze samen over de grenzen heen. 

Onze partners in het gebiedsprogramma de Zuidrand:

  • Gemeenten Aartselaar, Boechout, Borsbeek, Edegem, Hove, Kontich, Lint en stad Mortsel
  • Provincie Antwerpen, Kempens landschap vzw en Bosgroep Antwerpen Zuid vzw
  • Regionale Landschap Rivierenland. Om de Zuidrandgemeenten welkom te heten, plantte het regionale landschap in 2021 een toekomstboom in elke gemeente. Je leest er meer over op de website van het Regionaal Landschap Rivierenland.
  • De Vlaamse overheid: Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap voor Onroerend Erfgoed, Omgeving en afdeling duurzame landbouwontwikkeling en VLM
  • Streekvereniging Zuidrand
  • En tal van andere lokale en bovenlokale verenigingen zoals Natuurpunt, Natuurvrienden, ABS, Boerenbond, Landelijke Gilden, Heemkundige kringen, wandelclubs, bijengildes, wildbeheereenheden, vzw Trage Wegen.

Gerelateerde actie

Als coördinator van de gebiedsprogramma's kijken we over de gemeentegrenzen heen om samen met lokale besturen te werken aan een klimaatveilige open ruimte.